Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους

“Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 05:30 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους.” Πόσο συγκλονιστικά δωρικό το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Διπλή μέρα μνήμης για το ελληνικό έθνος η σημερινή. Κοντά στην γιορτή της Αγίας Σκέπης τιμάται, για πρώτη φορά ίσως στην ιστορία, η έναρξη ενός πολέμου και όχι το τέλος του. 13.936 ήρωες, αξιωματικοί και οπλίτες, έπεσαν υπέρ βωμών στα βουνά της Πίνδου και της
Βορείου Ηπείρου. 7.796 εξ αυτών έμειναν για πάντα στα κακοτράχαλα αλβανικά μέρη. Ντραγκότι, Δέλβινο, Χειμάρα, Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα. Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος. Τούτα τα ιερά οστά  ξάσπρισαν στις βουνοκορφές και σε υψώματα, όπως το πολυθρύλητο 736, όπως τα οστά των πατεράδων τους στο Εσκί Σεχίρ, στο Αφιόν Καραχισάρ, τον Σαγγάριο, 18 χρόνια πριν, το καλοκαίρι του 1922. «Κι ότι ήμασταν σιμά πολύ στα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες, μήτε αρρώστους και γερούς, μήτε φτωχούς και πλούσιους, το καταλαβαίναμε. Γιατί κι ο βρόντος πέρα, κάτι σαν καταιγίδα πίσω απ' τα βουνά, δυνάμωνε ολοένα, τόσο που καθαρά στο τέλος να διαβάζουμε το αργό και το βαρύ των κανονιών, το ξερό και το γρήγορο των πολυβόλων. Ύστερα και γιατί, ολοένα πιο συχνά, τύχαινε τώρα ν’ απαντούμε, απ’ τ’ άλλο μέρος να ’ρχονται, οι αργές οι συνοδείες με τους λαβωμένους. Όπου απιθώνανε χάμου τα φορεία οι νοσοκόμοι, με τον κόκκινο σταυρό στο περιβραχιόνιο, φτύνοντας μέσα στις παλάμες, και το μάτι τους άγριο για τσιγάρο. Κι οπού κατόπι σαν ακούγανε για πού τραβούσαμε, κουνούσαν το κεφάλι, αρχινώντας ιστορίες για σημεία και τέρατα. Όμως εμείς το μόνο που προσέχαμε ήταν εκείνες οι φωνές μέσα στα σκοτεινά, που ανέβαιναν, καυτές ακόμη από την πίσσα του βυθού ή το θειάφι. «Όι, όι, μάνα μου», «όι, όι, μάνα μου», και κάποτε, πιο σπάνια, ένα πνιχτό μουσούνισμα, ίδιο ροχαλητό, που ’λεγαν, όσοι ξέρανε, είναι αυτός ο ρόγχος του θανάτου». Οδυσσέας Ελύτης, πορεία προς το μέτωπο.
28η Οκτωβρίου σήμερα. Εβδομήντα επτά χρόνια σου έρχεσαι να αναρωτηθείς. Αν τα χρόνια εκείνα η ελληνική ψυχή δεν είχε το μέστωμα της ενότητας, λαού και πολιτικών, σε πόσες ώρες θα απολάμβανε το καφεδάκι του ο Ντούτσε στην Αθήνα;

Φωτογραφία: EUROKINISSI/ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ.