Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΑΛΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ (Η΄ ΜΕΡΟΣ) Γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης

Φτάνουμε στο δια ταύτα. Οι τρεις άνδρες, οι υπεύθυνοι για την οργάνωση της επανάστασης στη Μακεδονία ψάχνουν να βρουν τα αίτια της αποτυχίας.
Πριν πάμε στα ενθυμήματα του Κασομούλη, νομίζω ότι μπορούμε να τα απαριθμήσουμε.
1. Το σχέδιο Υψηλάντη, που εξαιρετικά καλά συντάχτηκε, άσχημα εκτελέστηκε.
2. Οι Μακεδόνες είχαν ζητήσει αρχηγό, τεχνικούς και εφόδια. Αρχηγός ορίστηκε ο Σάλας, υπασπιστής του Υψηλάντη, ο οποίος αποδείχτηκε, ίσως και λόγω περιστάσεων, κατώτερος του αναμενόμενου. Βράδυνε τέσσερες μήνες να φθάσει στον προορισμό του. Βρέθηκε εκτός χρόνου. Τον
πρόλαβαν οι καταστάσεις.
3. Δε λειτούργησε το σχέδιο. Δεν επαναστάτησαν οι άλλες Μακεδονικές πόλεις. Πήρε στα χέρια του, ελλείψει αντιπάλου ηγέτη, ο Εμπού Λουμπούτ τις πρωτοβουλίες, ενίσχυσε τη φρουρά της Βέροιας, έμπασε στρατεύματα στον Κολυνδρό (Πιερία) και έδεσε χειροπόδαρα τις άλλες Μακεδονικές πόλεις. Οι πόλεις Σιάτιστα, Κοζάνη, Καστοριά είδαν ότι χωρίς κεφαλή θα ήταν μάταια και ολέθρια γι' αυτές κάθε κίνηση επανάστασής τους.
4. Δε λειτούργησε το σκέλος του σχεδίου: κίνηση των στρατευμάτων του Νότου προς Βορρά και ένωση με τις επαναστατικές δυνάμεις της Ηπείρου και Μακεδονίας.
5. Η Πελοπόννησος κλείστηκε στον εαυτό της. Δεν έβγαλε τα στρατεύματά της προς το Ανατολικό μέτωπο. Φρόντιζε την ασφάλειά της.
6. Παραγκωνίστηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης, περιθωριοποιήθηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ηγήθηκε του στρατεύματος ο Μαυροκορδάτος και οδηγήθηκε η Ελλάδα σε καταστροφές. Χαλκιδική, Σούλι, Όλυμπος, Νάουσα, Χίος έζησαν μια ανείπωτη καταστροφή.
Αλλά ας δούμε τι γράφει γι' αυτή τη συνάντηση των τριών ο Κασομούλης.
[Μεταφέρω ακριβώς το νόημα των διαμειφθέντων]
Μετά από λίγες μέρες ήρθε και ο Υψηλάντης από τα Σάλωνα. Του παρουσιάστηκα. Με δέχθηκε με ψυχρό νεύμα, λέγοντάς μου, πού είναι οι υποσχέσεις που του έδωσα, και πού είναι τα 20.000 όπλα που του έγραψα ότι είναι έτοιμα να σηκωθούν στη Μακεδονία.
Του ανέφερα συνοπτικά τα λάθη που έγιναν και την αφροντισιά του ορισμένου αρχηγού.
Αυτά γράφει ο Κασομούλης για τη συνάντηση. Ακολούθησαν αναφορές. Ο Σάλας αναφέρθηκε στο Υπουργείο του πολέμου και ζήτησε από τον Κασομούλη να δώσει λόγο των πράξεών του και λογαριασμό. Ο Κασομούλης, επίσης με αναφορά του, απάντησε: απάντησα ότι ούτε μου έδωσε χρήματα ούτε έχω να δώσω λόγο. Και συνεχίζει ο Κασομούλης: Ως πληρεξούσιους κάλεσα να μου δώσει λόγο για πόσα ξόδεψε και που τα εξόδεψε. "Ογλήγορα τον κατάλαβαν όλοι, και εγώ ομοίως"*.
* Νικολάου Κασομούλη, Ενθυμήματα Στρατιωτικά, σελ. 228.