Το άκουσμα και μόνο της λέξης γενοκτονία προκαλεί φρίκη και αποτροπιασμό. Για το διεθνές δίκαιο αποτελεί το βαρύτερο έγκλημα, για το οποίο μάλιστα δεν υπάρχει παραγραφή. Είναι η μεθοδική εξολόθρευση, μερική ή ολική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας, που εξοντώνεται κατόπιν πολιτικής αποφάσεως, όχι για κάτι που έκανε, αλλά γι’ αυτό που είναι.
Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου προχώρησε με αργά βήματα. Αποσιωπήθηκε από κυβερνητικές και
διπλωματικές επιταγές, στο όνομα διακρατικών συμφωνιών και συμφερόντων. Για πάνω από 70 χρόνια η λέξη γενοκτονία ήταν σχεδόν απαγορευμένη, προς χάριν της ελληνοτουρκικής φιλίας. Όμως οι σιωπές στην ιστορία, δεν μπορούν να διατηρηθούν για πάντα. Κι αυτό το μήνυμα θα πρέπει να ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο. Να το ακούσουν αυτοί που νομίζουν ότι κρατούν τις τύχες των ανθρώπων στα χέρια τους. Όλοι όσοι γλύτωσαν τον όλεθρο και την απόλυτη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, ενσωματωμένοι στην ελληνική πραγματικότητα του χθες και του σήμερα, Χριστιανοί Ορθόδοξοι από τον τιμημένο Πόντο, κράτησαν μέσα στο γενετικό τους υλικό το δράμα και την αγωνία των προγόνων τους.
Ήθη, έθιμα, παραδόσεις, μουσικά ακούσματα, γεύσεις και πάνω απ’ όλα δίψα για προκοπή και δημιουργία, έκαμαν τους Πόντιους να ξεχωρίζουν σε κάθε κοινότητα όπου ζούνε. Η καταξίωση της ιστορικής μνήμης και η καταγραφή της μεγάλης γενοκτονίας, βρίσκει πλέον την έκφρασή της με την επίσημη ανακήρυξη της 19ης Μαΐου, ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Χρέος και ιερή υποχρέωση των απανταχού Ποντίων, να κρατήσουν τη θυσία και τους αγώνες των προγόνων τους ως πολύτιμη κληρονομιά και φάρο φωτεινό που θα τους κάνει πάντα να ξεχωρίζουν. Και πάντα υπερήφανους για την καταγωγή τους. Κι αυτό το χρέος το τίμησαν, το τιμούν και θα το τιμούν οι Πόντιοι.
Η θλιβερή πορεία προς την καταστροφή και τον ξεριζωμό, ξεκίνησε με την πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, το 1461.Με συνεχείς διωγμούς, σφαγές, ξεριζωμούς και προσπάθεια για βίαιο εξισλαμισμό και εκτουρκισμό, η συστηματική εξόντωση των Ποντίων και των Αρμένιων γειτόνων τους, ήταν ένα προσχεδιασμένο έγκλημα, που μεθοδικά ακολούθησαν οι Οθωμανοί Τούρκοι.
Η θεωρητική ισονομία και η θρησκευτική ελευθερία, που επαγγέλονταν οι Τούρκοι περί τα μέσα του 19ου αιώνα, μαζί με την ανάπτυξη του εμπορίου και της οικονομίας, οδήγησαν στη δημογραφική αύξηση του ποντιακού πληθυσμού, την καλλιέργεια της ελληνικής παιδείας και της νεοελληνικής συνείδησης. Ο ποντιακός ελληνισμός έχτισε εκκλησίες και σχολειά και σε σύντομο χρονικό διάστημα πήρε ξανά στα χέρια του το εμπόριο ολόκληρου του Εύξεινου Πόντου και της ενδοχώρας.
Η Τραπεζούντα άρχισε να ξαναβρίσκει την παλιά της αίγλη.
Αλλά η ιστορία είχε άλλα σχέδια για τον Πόντο. Το 1909 ο πρωθυπουργός Σεφκέτ πασάς συναντάται με τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Τρίτο και τον απειλεί διά ζώσης, λέγοντας μεταξύ άλλων: « Θα σας εξαφανίσουμε. Ή εμείς θα επιζήσουμε ή εσείς.»
Και χωρίς προσχήματα πια, περνούν στην αντεπίθεση. Το χρονικό του τρόμου συνθέτουν καταγγελίες για βαρβαρότητες σε κάθε γωνιά του Πόντου. Ο Μητροπολίτης Αμασείας Γερμανός Καραβαγγέλης καταγγέλλει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας τα όσα συμβαίνουν από τα όργανα της τουρκικής κυβέρνησης στην περιοχή του. Οι Νεότουρκοι κηρύττουν τον πόλεμο σε κάθε τι ελληνικό. Απαγορεύουν τα ελληνικά προϊόντα και την αγκυροβόληση ελληνικών πλοίων σε τουρκικά λιμάνια. Το εμπορικό μποϋκοτάζ πραγματοποιείται σε ολόκληρη την Τουρκία και φυσικά στον Πόντο. Αυτή η φανατικά αντιχριστιανική και ανθελληνική πολιτική των Νεότουρκων, οδηγεί στους Βαλκανικούς πολέμους, με ενωμένες, κατά το δυνατό, τις βαλκανικές χώρες εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Κατά τη διάρκεια των πολέμων οι διωγμοί αυξήθηκαν. Στην Τραπεζούντα οι εφημερίδες παρακινούν τους αναγνώστες τους να αρχίσουν τους διωγμούς. Χωρικοί που πηγαίνουν στα χωράφια τους βρίσκονται καθημερινά δολοφονημένοι. Οργανωμένες τουρκικές συμμορίες λεηλατούν τις νύχτες πόλεις και χωριά. Τα σποραδικά κρούσματα βίας, καταστροφές, απελάσεις και εκτοπισμοί φαίνονται σαν μεμονωμένα περιστατικά. Στην πραγματικότητα όμως, επρόκειτο για καλά οργανωμένη επιχείρηση, που εκτέλεσαν όχλοι ατάκτων καθοδηγούμενοι από τις αρχές και επηρεασμένοι από μία συστηματική προπαγάνδα μίσους με συνέπεια τον όλεθρο και τη συμφορά.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε ένδειξη πένθους, θα κλείσει στις 14 Μαΐου όλες τις εκκλησίες και τα σχολειά και θα καταγγείλει στις Μεγάλες Δυνάμεις το νέο κύμα διωγμών. Η κήρυξη όμως του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, με την Τουρκία στο πλευρό της Γερμανίας, της έδωσε την ευχέρεια να εφαρμόσει σε όλο το μεγαλείο του το αρχικό σχέδιο πλήρους εξόντωσης των Χριστιανών. Κήρυξαν γενική επιστράτευση όλων των εθνών της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αναγκάζοντας τους Πόντιους να κρύβονται όπου μπορούσαν, προκειμένου να αποφύγουν τη στράτευση στον τουρκικό στρατό. Όσοι χριστιανοί ακολουθούσαν τον τουρκικό στρατό στέλνονταν στα περιβόητα «αμελέ ταμπουρού», τα φημισμένα τάγματα εξόντωσης που επινόησαν οι Τούρκοι, για να απαλλαγούν με εύκολο και φυσικό τρόπο από τους Έλληνες.
Το 1919 ξεκινάει η τελευταία πράξη του δράματος από το κεμαλικό καθεστώς. Εκείνος ο διωγμός, ο πλέον απάνθρωπος και άγριος, έδωσε τη χαριστική βολή στον πολύπαθο ποντιακό ελληνισμό. Ο ίδιος ο Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου, μέρα που καθιερώθηκε προκλητικά ως εθνική εορτή της τουρκικής νεολαίας. Ανέλαβε δήθεν να αποκαταστήσει την τάξη στην περιοχή του Πόντου και να απομακρύνει τις τουρκικές συμμορίες που δρούσαν ανεξέλεγκτα. Με τη βοήθεια όμως νεοτουρκικού κομιτάτου, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ποντίων και αναλαμβάνει να ολοκληρώσει το έργο των προκατόχων του.
Δραματικές εκκλήσεις των Ποντίων προς την τότε ελληνική κυβέρνηση δεν βρήκαν ποτέ ανταπόκριση. Με το τρίπτυχο «ένα κράτος, μία θρησκεία, ένας λαός», σχεδιάσθηκε και εκτελέσθηκε το νοσηρό και αιματοβαμμένο σχέδιο εξόντωσης και ξεριζωμού. Τον Αύγουστο του 1923 ο Κεμάλ, υπερήφανος για το έργο του, αναφωνεί θριαμβευτικά: «Επιτέλους, τους ξεριζώσαμε»! Ο θλιβερός απολογισμός κάνει λόγο για 350.000 και πλέον δολοφονηθέντες Ποντίους. Κι ο τραγικός επίλογος γράφτηκε με τη Συνθήκη της Λοζάνης, όταν τα τελευταία ζωντανά υπολείμματα εγκαταλείπουν διά παντός την ιστορική τους πατρίδα και μεταφέρονται στη μητέρα Ελλάδα.
Για την ιστορία και μόνο αξίζει να αναφερθεί η ταχύτατη ένταξη εκατομμυρίων προσφύγων της εποχής εκείνης στον ελληνικό κορμό. Κι ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να ανατρέξουμε πίσω στο ιστορικό μας παρελθόν και να ξαναδούμε τα όσα μας διδάσκει η ιστορία μας. Να μάθουμε και να παραδειγματιστούμε, για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον και τις προκλήσεις της εποχής με πυξίδα τη γνώση και την πίστη. Αυτή την πίστη στην Ορθοδοξία και τον ένα και μοναδικό Θεό, που τόσες φορές μας έσωσε εμάς τους Έλληνες και μας άνοιξε το δρόμο.
Ημέρα πένθους και θλίψης η 19η Μαΐου για τον Ποντιακό Ελληνισμό, με ιδιαίτερο συμβολισμό όμως για όλους εμάς τους κατοίκους της Ημαθίας. Αν οι λιγοστοί πρόσφυγες βρήκαν κάποια στιγμή καταφύγιο και τόπο να αποθέσουν τη θλίψη και την πίκρα τους, τελευταία κατατρεγμένη και πληγωμένη από την τουρκική θηριωδία, η Παναγιά του Πόντου. Σε τούτο τον ευλογημένο τόπο, στα υψώματα του Βερμίου άνοιξαν οι Ημαθιώτες θερμή αγκαλιά και δέχθηκαν ταπεινά κι ευλαβικά την Παναγιά τη Σουμελιώτισσα, που άπλωσε τη χάρη και την ευλογία της σε όλους εμάς.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής κι ευγνωμοσύνης στους Έλληνες του Πόντου, οφείλουμε τούτη τη μέρα να γυρίζουμε νοερά πίσω και να θρηνούμε μαζί τους. Αλλά και να παίρνουμε δύναμη και κουράγιο από τη δική τους στάση ζωής. Πάλεψαν, αγωνίστηκαν, έχασαν τη μάχη, αλλά όχι τον πόλεμο. Κατάφεραν να επιβιώσουν και να μεγαλουργήσουν. Σαν να μην πέρασε μια μέρα από τότε που έζησαν στην αληθινή τους πατρίδα, όταν ντυθούν τη φορεσιά και ηχήσει ο κεϊμεντζές, σκορπούν ρίγη συγκίνησης με το πάθος και τη βαθιά τους πίστη.
«Άκ΄σον πουλί μ΄την κεμεντζέν, άκ΄σον την τραωδίαν
Μοιρολογούν την προσφυγιά και την γενοκτονίαν.»
Μια τέτοια μέρα, με το βάρος και τη φόρτιση από τις μνήμες δίνουμε υπόσχεση ιερή στην Παναγιά τη Σουμελιώτισσα ότι δεν θα αφήσουμε να ξεχαστεί και να σβήσει ποτέ η φλόγα που άναψε στον Πόντο. Έχουμε χρέος και ηθική υποχρέωση στις 353.000 χιλιάδες αθώες ψυχές, που σφαγιάστηκαν από τους Νεότουρκους, για να κρατήσουν την πίστη και την εθνική τους ταυτότητα αμόλυντη, να αγωνιστούμε για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας του Ελληνισμού του Πόντου και της Μικράς Ασίας.
Σας ευχαριστώ
Τουτουντζίδης Παύλος
Εκπαιδευτικός-Πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπ/σης Ημαθίας .
22-5-2016
Ι.Ν Αγίου Αντωνίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου