‘Καθημερινή’: «Η γιγαντιαία περιφερειακή αγορά που δεν λειτούργησε, λεηλατήθηκε και κατέληξε άδειο κουφάρι»

«Τα ερείπια της Περιφερειακής Αγοράς Ημαθίας συμβολίζουν το πάρτι κατασπατάλησης πόρων της Ε.Ε. που άρχισε τη δεκαετία του '80, όταν σχέδια υποδομών και αναπτυξιακά προγράμματα κατέληγαν σε κάλαθο αχρήστων, ενώ τα κονδύλια σε τσέπες επιτηδείων. Σε πολλές περιπτώσεις, μετά τα εγκαίνια ήρθε ο μαρασμός…»

Η παραπάνω είναι η πρωτοσέλιδη εισαγωγή...

του άρθρου του Σταύρου Tζίμα στην ‘Καθημερινή’ της περασμένης Κυριακής, για μια ‘Αποθήκη - χωματερή ευρωπαϊκών δισ.’, όπως αναφέρεται.

Όλο το κείμενο:

«Στα ερείπιά του ανιχνεύει κανείς την αμαρτωλή διαδρομή της Ελλάδας των τελευταίων 30 χρόνων. Από το φαγοπότι των ευρωπαϊκών πακτωλών τη δεκαετία του ’80 μέχρι τη σημερινή βουτιά στον γκρεμό. Το κτιριακό συγκρότημα της Περιφερειακής Αγοράς Κουλούρας, στον νομό Ημαθίας, αποτελεί αδιάψευστο σύμβολο της κατασπατάλησης ευρωπαϊκών πόρων που δόθηκαν για την ανάπτυξη υποδομών και πετάχτηκαν στα σκουπίδια ή κατέληξαν στις τσέπες των επιτήδειων.

Κατασκευάστηκε για τις ανάγκες της τεράστιας αγροτικής παραγωγής της περιοχής, κόστισε αστρονομικό για την εποχή ποσό, πλην όμως δεν λειτούργησε ποτέ. Και όχι μόνο: στα χρόνια της εγκατάλειψης που ακολούθησαν, τα ημιτελή κτίριά της έγιναν προεκλογική «σημαία»... πάσης φύσεως πολιτευτών, ενώ λεηλατήθηκε άγρια, με αποτέλεσμα να εμφανίζει σήμερα εικόνα κουφαριού. «Χρυσά φαντάσματα», σαν αυτό της Περιφερειακής Αγοράς της Ημαθίας, «πλανώνται» και στον Βόλο, την Κόρινθο και τα Χανιά. Όλα έχουν περίπου την ίδια διαδρομή και κατάληξη: έγιναν «χωματερές», που κατάπιαν πολλά δισεκατομμύρια (τότε) δραχμές.

Ας γυρίσουμε όμως πίσω. Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν ρέει μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων προς την Ελλάδα άφθονο κοινοτικό χρήμα. Ο τομέας της γεωργίας απορροφά μεγάλο μέρος για επιδοτήσεις και τη δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών που θα καταστήσουν ανταγωνιστικά τα αγροτικά προϊόντα. Σε αυτό το πνεύμα, οι τότε ιθύνοντες της γεωργικής πολιτικής αποφασίζουν να μεταφέρουν το μοντέλο της διακίνησης αγροτικών προϊόντων, που ίσχυε σε προηγμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Σχεδιάζεται λοιπόν η δημιουργία με χρήματα της ΕΟΚ τεσσάρων τέτοιων αγορών, σε περιοχές με μεγάλη γεωργική παραγωγή. Επελέγησαν η Ημαθία, η Μαγνησία, τα Χανιά και η Κόρινθος.

Στην Κουλούρα αρχίζει να κατασκευάζεται για τον σκοπό αυτό ένα γιγαντιαίο συγκρότημα συνολικού εμβαδού 11.896,37 τ.μ. σε έκταση 357 στρεμμάτων, το οποίο περιλάμβανε καταστήματα, γραφεία, αμφιθέατρο, αποθήκες, εκθεσιακούς χώρους κ.λπ. Σε διάστημα περίπου δύο χρόνων θα ξοδευτούν 1.700.000.000 δρχ., ποσό αστρονομικό για την εποχή, αλλά η ολοκλήρωση του έργου βγαίνει έξω από τους χρονικούς σχεδιασμούς, μιας και οι εργολάβοι ανέβαζαν συνεχώς τον πήχη. «Μόνο για τα χωματουργικά δόθηκαν 400.000.000 δρχ., λες και έσκαβαν σε γρανίτη» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ημαθίας κ. Νίκος Ουσουλτζόγλου. Το έργο δεν θα τελειώσει ποτέ, όπως και αυτά του Βόλου, της Κορίνθου και των Χανίων, καθώς το 1994 αποφασίζεται η ματαίωση των περιφερειακών αγορών με το σκεπτικό ότι η επιλογή αποτέλεσε «αποτυχημένο πείραμα θεσμικής μεταμόσχευσης από το εξωτερικό».

Βορά στους διαρρήκτες

Καθώς διαπιστώθηκαν, εκ των υστέρων, ασάφειες στο καθεστώς κυριότητας όσο και σε αυτό της χρήσης και η ροή χρημάτων από την Ε.Ε. σταμάτησε, οι εμπλεκόμενοι τοπικοί φορείς, στους οποίους εν τω μεταξύ είχε μεταφερθεί μέσω ίδρυσης εταιρείας με την επωνυμία «Αμάλθεια» η Περιφερειακή Αγορά, άρχισαν να ερίζουν γύρω από το μέλλον ενός έργου στο οποίο η τοπική αγροτική οικονομία είχε επενδύσει σημαντικές ελπίδες και η πολιτεία ένα μεγάλο ποσό.

Ο χρόνος κυλάει και οι εγκαταστάσεις παραδίδονται βορά σε σπείρες διαρρηκτών, που ξηλώνουν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από κουφώματα, έως βρύσες, πλακάκια κ.λπ. και μετατρέπουν τις αίθουσες σε αποθήκες συγκέντρωσης και διαλογής κλοπιμαίων που μεταφέρουν από κάθε γωνιά της Μακεδονίας. «Σε επανειλημμένα δημοσιεύματα ρωτούσαμε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 πότε θα επέμβει ο εισαγγελέας» αφηγείται ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας «Μακεδονική» κ. Κώστας Ασλάνογλου.

Ο τέως νομάρχης Ημαθίας και νυν αντιπεριφερειάρχης κ. Κώστας Καραπαναγιωτίδης κάνει λόγο για «άστοχη επιλογή». Με τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή ο τοπικός βουλευτής κ. Αγγελος Τόλκας αποφασίστηκε η διεύρυνση των δραστηριοτήτων της αγοράς. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να βρεθούν σημαντικά ποσά, που όμως πλέον δεν υπάρχουν...

Αμαρτωλές ιστορίες σε τρεις πόλεις

Και οι άλλες τρεις Περιφερειακές Αγορές αποτελούν «αμαρτωλές ιστορίες». Στον Βόλο, η κατασκευή κόστισε 5,5 δισ. δρχ. με προοπτική να εξελιχθεί σε κέντρο διακίνησης αγροτικών προϊόντων από τη Θεσσαλία προς τις βαλκανικές χώρες, αλλά δεν αξιοποιήθηκε ποτέ. «Ξέσπασαν διαμάχες για τη χρήση της. Δεν συμφωνεί κανένας με κανέναν και εν τω μεταξύ η εταιρεία χρωστάει ήδη 400.000 ευρώ για Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας για κτίρια που δεν λειτουργούν και καταρρέουν», αναφέρει ο γ.γ. του Επιμελητηρίου Βόλου κ. Στάθης Πλαστάρας.

«Η Περιφερειακή Αγορά των Χανίων ουδέποτε λειτούργησε ως αγορά για τα αγροτικά προϊόντα» λέει ο αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Χανίων κ. Χρήστος Μυλωνάκης. «Διατέθηκαν 800 εκατ. δραχμές για την κατασκευή της, αλλά παρέμεινε μια “ανοιχτή πληγή”, σαν αυτές από τις οποίες η Ελλάδα είναι γεμάτη. Η Περιφέρεια Κρήτης για να μην καταρρεύσουν εντελώς τα κτίρια εγκατέστησε εκεί δύο υπηρεσίες της. Αλλά για να γίνει αυτό, χρειάστηκε να δαπανηθεί άλλο 1,5 εκατ. ευρώ για επισκευές. Υπάρχουν όμως πολλοί χώροι που παραμένουν ετοιμόρροποι και αναξιοποίητοι».

Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κορινθίας κ. Βασίλης Νανόπουλος κατηγορεί ευθέως τους αγροτοσυνδικαλιστές ως υπεύθυνους για το ναυάγιο του «Λεχαίου», που κόστισε (τότε) 2,5 δισ. δρχ. «Ξεκίνησε με υψηλές προσδοκίες για εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στην Ευρώπη, όμως η διαχείρισή της έγινε απο συνδικαλιστές αγροτικών συνεταιρισμών, δεν λειτούργησε ποτέ και χρεοκόπησε» τονίζει.