Με τον αγαπητό μου φίλο γιατρό-παθολόγο, πολλές φορές στο ιατρείο του ανοίξαμε κουβέντα για τα κακώς κείμενα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Πολλές φορές τον ...τσίγκλισα να γράψει τις δικές του σκέψεις και προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να αναβαθμιστεί η υγεία στον πρώτο της βαθμό. Η επιστολή που ακολουθεί είναι γεμάτη από σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις του Ζαφείρη, που αξίζει τον κόπο να διαβάσουν προσεκτικά οι αναγνώστες μας και ειδικά οι πολιτικοί μας ταγοί. Θόδωρος Ελευθεριάδης
Φίλε Θεόδωρε,
Τα παρακάτω είναι σκέψεις που αφορούν στις μελλούμενες αλλαγές στην ΠΦΥ (Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας), τομέα στον οποίο αυτοαπασχολούμαι την τελευταία τριετία και ταλαιπωρούμαι, όπως και χιλιάδες συνάδελφοι μου, από την ανευθυνότητα και την έλλειψη τεχνογνωσίας των ιθυνόντων.
Όποιον και να ρωτήσεις θα έχει και μια πικρή ιστορία να σου πει για κάποιον γιατρό που...
είτε τον εκμεταλλεύτηκε ή δεν τον εξυπηρέτησε ή απέτυχε στη διάγνωσή του. Δυστυχώς στην πλειοψηφία τους οι ιστορίες αυτές είναι αληθείς και τα παράπονα δίκαια. Δεν τυχαίνουν όμως αντίστοιχης εμβέλειας οι μαρτυρίες για γιατρούς που ήταν εύστοχοι διαγνωστικά, ανθρώπινοι ή υπεράνω χρημάτων, και ασφαλώς δεν σκέφτεται κανείς να έρθει στη θέση του ιατρού ώστε να αναλογιστεί τις δυσκολίες και τις ιδιαιτερότητες της άσκησης αυτού του επαγγέλματος. Η αναφορά αυτή δεν έχει σκοπό να υπερασπιστεί τους συναδέλφους παρά να αναδείξει κάποια από τα καθημερινά λειτουργικά προβλήματα που οφείλουν να γνωρίζουν οι ασθενείς ώστε να αντιληφθούν ότι δεν ευθύνονται οι ιατροί για όλα τα δεινά του συστήματος υγείας.
Η δομή της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης φαίνεται πως θα τροποποιηθεί σημαντικά. Το παρόν καθεστώς ευνοεί τους ιατρούς (και όχι τους ασθενείς) του ΙΚΑ οι οποίοι λαμβάνουν σταθερό μισθό με συμβάσεις ορισμένου, αορίστου χρόνου ή συμβάσεις έργου προκειμένου να εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό ασθενών σε δεκάλεπτα ραντεβού που μπορεί να καθυστερήσουν και μήνες. Η παροχή υπηρεσιών υγείας δεν μπορεί να είναι ουσιαστική λόγω φόρτου εργασίας, κανένας δεν μπορεί να εξετάσει εικοσιπέντε έως τριάντα ασθενείς εντός πέντε ωρών λεπτομερώς, και εξυπηρετείται κατά βάση η συνταγογράφηση η οποία διέπεται πλέον από άκαμπτους κανόνες κάνοντας ακόμη πιο δυσκίνητο το σύστημα. Έτσι, ο ασφαλισμένος υποχρεούται να κλείνει ραντεβού κάθε ένα, δύο ή τρεις μήνες μόνο για να πάρει τα φάρμακά του στους ιατρούς κάθε ειδικότητας που τον παρακολουθούν. Λόγου χάρη, ένας ηλικιωμένος άνδρας με πίεση, αρρυθμία, χρόνια βρογχίτιδα, προβλήματα προστάτη και γλαύκωμα πρέπει να προγραμματίσει πέντε ραντεβού σε ιατρούς πέντε διαφορετικών ειδικοτήτων, μόνο για τα φάρμακά του και χωρίς ουσιαστικά να εξεταστεί. Ο δε ιατρός αμείβεται περίπου 1 ευρώ για κάθε ασθενή που εξυπηρετεί. Έτσι, οι ασθενείς αναγκάζονται να απευθυνθούν σε ιδιώτες ιατρούς για πιο ενδελεχή αντιμετώπιση και οι ιατροί του ΙΚΑ να αντλούν πελατεία από το τεράστιο σε όγκο ασθενών «πηγάδι» του ΙΚΑ, άλλοτε με λιγότερο κομψό τρόπο.
Το τελευταίο εξάμηνο τα βήματα προόδου που σκαρφίστηκαν οι «σοφοί» της πολιτικής ηγεσίας της Υγείας είναι κατ’ αρχήν η συμμετοχή των ιδιωτών ιατρών στο σύστημα περίθαλψης του ΙΚΑ υπό αυστηρούς όρους και συνθήκες. Οι ιατροί μπορούν να εξυπηρετούν έως 80 ασθενείς το μήνα στους οποίους πρέπει να αντιστοιχίσουν 100 συνταγές. Η διαχείριση των ραντεβού παρά την αντίθετη αρχική κατεύθυνση τελικά επαφίεται στους ιατρούς, ενώ η συνταγογράφηση είναι αυστηρά ελεγχόμενη για τυχόν παραβάσεις σε κουτιά, δοσολογικές υπερβάσεις ή φάρμακα εκτός ειδικότητας. Οι σχετικές εγκύκλιοι του ΙΚΑ τροποποιούνται με εβδομαδιαίο ρυθμό προκαλώντας εκνευρισμό, προβλήματα και καθιστώντας τους ιατρούς συνεχώς εκτεθειμένους απέναντι σε ασθενείς και κανονισμούς για λόγους πάντα ήσσωνος ιατρικής σημασίας. Επίσης ο περιορισμός των συνταγών σε 100/μήνα καθώς και η μη δυνατότητα των ιδιωτών να εκδώσουν δίμηνες συνταγές μόνο ως δόλος και κουτοπόνηρη προσπάθεια οικονομίας στη φαρμακευτική δαπάνη μπορούν να εκληφθούν.
Φυσικά, το δέλεαρ για να συμμετάσχουν οι ιατροί ήταν το δικαίωμα συνταγογράφησης σε ασθενείς του ΙΚΑ που για τους περισσότερους ήταν μέχρι τούδε άπιαστο όνειρο, καθώς και η μη ευκαταφρόνητη αποζημίωση των 20 ευρώ ανά επίσκεψη. Οι ασθενείς πιθανά να εξυπηρετούνται πλέον καλύτερα και δυνατόν να τύχουν και αρτιότερης ιατρικής προσέγγισης, πρέπει να ενημερωθούν εντούτοις για δύο τινά. Τα περισσότερα ΙΚΑ δεν έχουν πληρώσει ούτε ένα ευρώ τους συμβεβλημένους ιατρούς για υπηρεσίες άνω των 6 μηνών και ο κος Σπυρόπουλος λέει κατάφωρα ψεύδη στις απανωτές συνεντεύξεις του στα οικεία τηλεοπτικά παράθυρα. Δεν έχει εξηγήσει κανένας έως τώρα, πώς το ΙΚΑ βρήκε τόσα χρήματα για να μοιράσει σε τόσους ιατρούς ανατιμολογώντας μάλιστα την ιατρική επίσκεψη από ένα ευρώ στα είκοσι, και απολύοντας παράλληλα μεγάλο αριθμό συμβασιούχων.
Το αποκορύφωμα του θράσους και της κοροϊδίας είναι η έσχατη εξαγγελία της χορήγησης επιδόματος 600 ευρώ για την αγορά ηλεκτρονικού υπολογιστή προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Το πιθανότερο είναι να μην ισχύσει, το δεύτερο πιο πιθανό να μην αποζημιωθεί κανείς ιατρός που θα σπεύσει να αγοράσει υπολογιστή, αλλά η θρασύτητα έγκειται στο ότι ως ιατροί βρισκόμαστε πάλι αντιμέτωποι με την κοινή γνώμη αφού αυτό που ο απλός πολίτης αντιλαμβάνεται είναι ότι επιδοτούνται σε χαλεπούς οικονομικά καιρούς, οι «πλούσιοι» ιατροί, για να αγοράσουν κάτι το οποίο ήδη διαθέτουν.
Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση μπήκε στην καθημερινή πρακτική από έτους. Είναι βήμα προόδου και διαφάνειας αλλά, ως συνήθως, στην εφαρμογή της προέκυψαν προβλήματα. Το σημαντικότερο αφορά τη λειτουργικότητα του λογισμικού που είναι δύσχρηστο, ανεπαρκές και φανερά κατασκευασμένο από ανθρώπους που ούτε γνώριζαν, ούτε ενδιαφέρθηκαν να μάθουν για ποια χρήση προορίζεται. Στον ΟΑΕΕ χρειάστηκε 5 μήνες ώστε να αρχίσει να «τρέχει» αξιοπρεπώς, άγνωστο όμως τι θα συμβεί μόλις προσαρτηθούν στους χρήστες οι συνταγογραφούντες για το ΙΚΑ. Το δεύτερο πρόβλημα αφορά την εκπαίδευση και εξοικείωση των παλαιότερων συναδέλφων με το ηλεκτρονικό σύστημα. Δεν έγιναν σεμινάρια, δεν επιλήφθηκαν οι ιατρικοί σύλλογοι και ως συνήθως το πρόβλημα θα λυθεί από μόνο του. Το τρίτο αφορά στην οικονομική επιβάρυνση των ιατρείων με έξοδα αναλώσιμου υλικού ή/και γραμματειακής υποστήριξης.
Η τελευταία προσθήκη στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση αφορά το σκέλος των διαγνωστικών εξετάσεων του ΟΠΑΔ, για το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι από 22/8/11 να χειριστούμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που δεν είναι ενημερωμένο με σωστές εργαστηριακές παραμέτρους, είναι φοβερά χρονοβόρο στη χρήση του, και κατά τις πρώτες ημέρες της λειτουργίας του είναι υπερβολικά συμφορημένο από χρήστες με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται οι ασθενείς, να δημιουργούνται ουρές στα ιατρεία και εκνευρισμός στην καθημερινή εξυπηρέτηση των ασθενών. Είναι τόσο πρόχειρα φτιαγμένο το λογισμικό που ούτε ο ίδιος ο συνταγογράφος μπορεί να έχει πρόσβαση σε όσα έχει παραγγείλει από τη στιγμή που θα εκτυπώσει το παραπεμπτικό. Αυτό, δεν διασφαλίζει καμία διαφάνεια, ούτε αποτρέπει από πρόθεση απάτης. Επίσης δυσχεραίνει κατά πολύ την εργασία μας αφού δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα επισκόπησης προηγούμενων ιατρικών επισκέψεων και εξετάσεων για κάθε ασθενή. Τέλος, ούτε την εξοικονόμηση πόρων εξυπηρετεί, αφού μη μπορώντας να δει κανείς ποιες εξετάσεις έγιναν σε κάποιον ασθενή μπορεί να ξαναζητήσει και να επιβαρύνει το ταμείο με επανάληψη των ίδιων. Ο ιατρός που δεν θα κατορθώσει να εκδώσει ηλεκτρονικό παραπεμπτικό είναι υποχρεωμένος να γράψει βεβαίωση που θα εξηγεί την αδυναμία του κι’ αυτό για όχι περισσότερες του 10% των συνολικών συνταγών του. Ο ΟΠΑΔ από την πλευρά του οφείλει σε όλους τους συμβεβλημένους ιατρούς πάνω από 13 μήνες χρωστούμενα για παροχή υπηρεσιών, χρήματα για τα οποία έχουν κοπεί αποδείξεις και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε φορολογηθεί χωρίς να τα έχουμε πληρωθεί.
Αξίζει να αναφερθεί ότι για την υιοθέτηση αυτών των προγραμμάτων-λογισμικών πιθανόν έγιναν διαγωνισμοί και κάποιοι πήραν υψηλές αμοιβές (800.000 ευρώ ακούστηκε ότι στοίχισε το αρχικό πρόγραμμα του ΟΑΑΕ) χωρίς ωστόσο να προκύψει ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Επίσης, το ΙΚΑ μόλις προ 2ετίας είχε πληρώσει κάποιο εξίσου σημαντικό ποσό για να εφαρμόσει το σύστημα σκαναρίσματος συνταγών για τον έλεγχο της παράνομης συνταγογράφησης, το οποίο σύντομα θα καταστεί ανενεργό. Ενδεχόμενα σκοπός όλων αυτών είναι η αποθάρρυνση του ασθενή να επισκέπτεται τον ιατρό του και η αποθάρρυνση του ιατρού από το να ζητεί εργαστηριακές εξετάσεις ή να γράφει πολλά φάρμακα.
Η επιτροπή των σοφών της Υγείας εξέδωσε πόρισμα αναφορικά με τη λειτουργία του συστήματος ΠΦΥ στην Ελλάδα περίπου προ 6μήνου. Απεφάνθησαν ότι το σύστημα είναι ανομοιογενές ως προς το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών στα διάφορα ταμεία και φυσικά ως προς το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Φερ’ ειπείν, οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ επιβαρύνονται με μικρή εισφορά δεν έχουν όμως καμία πρόσβαση μέσω του Ταμείου τους στην ιδιωτική περίθαλψη. Οι ασφαλισμένοι του ΟΠΑΔ, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ που έχουν παρεμφερείς εισφορές έχουν εντελώς διαφορετική οικονομική επιβάρυνση στις διάφορες υπηρεσίες ΠΦΥ. Αυτές τις ανισότητες καθώς και την εξάλειψη των λειτουργικών και διοικητικών εξόδων των επιμέρους ταμείων αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν με την οργάνωση ενός ενιαίου φορέα παροχής Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης, του ΕΟΠΠΥ.
Το αγκάθι στην έναρξη του ΕΟΠΠΥ ήταν και εξακολουθεί να είναι το κίνητρο που θα δοθεί στους ελευθεροεπαγγελματίες ιατρούς ώστε να συμμετάσχουν. Η έναρξη έχει χρονικά τοποθετηθεί στις 15 Σεπτεμβρίου και ακόμα ουδείς εξ ημών γνωρίζει ποιους και πόσους ασθενείς θα βλέπει και πώς θα αμείβεται. Η τελευταία πρόταση που κυκλοφόρησε αφορά την αμοιβή των ιατρών κατά ειδικότητα και αναλόγως του αριθμού των ασφαλισμένων που τον δηλώνουν ως προσωπικό-οικογενειακό ιατρό, με την οποία αναλογούν ακαθάριστες μηνιαίες αποδοχές 1300 ευρώ κατά μέσο όρο σε κάθε ιατρό για 4ωρη καθημερινή εργασία αγνώστου μέχρι στιγμής αριθμού ασθενών ανά ημέρα. Η αρχική σκέψη του να υπάρχει οικονομική επιβάρυνση του ασθενή παραμένει ασαφής.
Εφόσον το οικονομικό κίνητρο φαντάζει πενιχρό και η προσχώρηση των ιδιωτών αμφίβολη, η επόμενη σκέψη είναι η κατάρτιση δικτύου ιατρών ΕΟΠΠΥ μέσα από το δυναμικό του ΙΚΑ, γι’ αυτό και το ΙΚΑ επαναπροσλαμβάνει με 12μηνες συμβάσεις όσους ιατρούς είχε ξεφορτωθεί τα τελευταία 2 χρόνια.
Το επόμενο μεγάλο ζητούμενο είναι η απελευθέρωση της συνταγογράφησης. Αν δηλαδή οι ιατροί που δεν θα υπογράψουν σύμβαση με τον ΕΟΠΠΥ θα έχουν δικαίωμα συνταγογράφησης στους ασθενείς τους από τους οποίους θα αμείβονται με ιδιωτικούς όρους. Εξυπακούεται ότι μη δυνατότητα συνταγογράφησης ισοδυναμεί με οικονομική καταδίκη του ιατρού αφού ο ασθενής θα επωμίζεται το κόστος τόσο της επίσκεψης όσο και των φαρμάκων και θα κατευθύνεται αναγκαστικά σε συμβεβλημένους ιατρούς. Έτσι, προκύπτει ένα σύστημα ΠΦΥ στο οποίο ο ασθενής μπορεί μεν να επιλέξει τον ιατρό της προτίμησης του από ένα δίκτυο συμβεβλημένων ιατρών αλλά είναι άγνωστο προς το παρόν αν θα κολλήσει στην αναμονή των ραντεβού ή στην αναμονή του προθάλαμου για να εξυπηρετηθεί εντός του ορισμένου 4ώρου, αν θα επιβαρυνθεί με συμμετοχή, και στο οποίο αν αποφασίσει να εμπιστευτεί ιατρό που δεν έχει συμβληθεί θα αναγκαστεί να πληρώσει από τη τσέπη του τις διαγνωστικές εξετάσεις και τα φάρμακα του.
Το παράλογο σε όλα αυτά τα μπερδεμένα είναι ότι τα έχουν εξαγγείλει και τα διυλίζουν από 2ετίας τουλάχιστον και 15 ημέρες προ της εφαρμογής των κανείς δεν ξέρει τι θα προκύψει. Και το ερώτημα που προκύπτει όπως και σε άλλα φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας είναι αν είναι τόσο νοητικά ανίκανοι να στήσουν ένα λειτουργικό σύστημα ή αν υπάρχει δόλος πίσω από τις αποφάσεις αυτές. Δεν χρειάζεται άλλωστε να επανεφεύρουνε τον τροχό. Υπάρχουν ανά τον κόσμο λειτουργούντα πρακτικά και οικονομικά συστήματα Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης στα οποία και μπορούν να βασιστούν ώστε να σχεδιάσουν κάτι πλησίον στα εξωφρενικά ελληνικά δεδομένα. Η κλοπή και κατασπατάληση των ασφαλιστικών εισφορών και η κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων έγινε με δική τους ευθύνη και συμμετοχή. Οι ιατροί θα αντιδράσουν για να προασπίσουνε τα οικονομικά κυρίως συμφέροντά τους. Οι πολίτες θα πρέπει όμως να ευαισθητοποιηθούν για να διαφυλάξουν την ανεμπόδιστη πρόσβασή τους σε αξιοπρεπείς υπηρεσίες Υγείας.
Κλείνοντας, αναφορικά με τις αλλαγές στο ΕΣΥ και στη δομή του Νοσοκομειακού χάρτη θα ήθελα να εκφράσω τη συμπαράσταση μου στους αγωνιστές ιατρούς του ΕΣΥ που παλεύουν με πενιχρούς μισθούς και εξαντλητικά ωράρια εργασίας εκεί που σταματάει η Πρωτοβάθμια Φροντίδα και αρχίζουν τα δύσκολα.
Η παραπάνω θεώρηση είναι η υποκειμενική εκτίμηση ενός νέου ιατρού που απασχολείται ως ελεύθερος επαγγελματίας τα τελευταία τρία χρόνια και ανακαλύπτει μέρα με τη μέρα αηδιασμένος ότι η άσκηση του επαγγέλματος είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα γράφουν τα βιβλία. Είναι κρίμα αντί να ασχολούμαστε με τον ασθενή να ασχολούμαστε με συνταγές, πληκτρολόγια και διεκδικήσεις.
Με τιμή και αγανάκτηση Μπέρσος Ζαφείριος Ιατρός Παθολόγος, Νάουσα Ημαθίας, email: zbersos@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου