Το βιβλίο καταγράφει και αναλύει την πορεία της διοίκησης της σχολικής εκπαίδευσης στην Ελληνική Κοινότητα της Βέροιας, μέσα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Σχολικής Εφορείας, σε μια μεταβατική ιστορική περίοδο τριών δεκαετιών, όπου στον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας συντελούνται πολλαπλοί και αλληλένδετοι πολιτικοί, δημογραφικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί.
Στην πρώτη χρονική περίοδο, (1892-1912) τα εκπαιδευτικά καταστήματα λειτούργησαν στο πλαίσιο μιας αυτοδιοικούμενης και σχετικά εύρωστης αστικής ελληνικής κοινότητας, μέσα σε μια αποδυναμωμένη και παρακμάζουσα αυτοκρατορία, στην δίνη των βαλκανικών διεκδικήσεων και ανταγωνισμών.
Στο δεύτερο χρονικό διάστημα (1912-1923) τα σχολεία λειτούργησαν στο πλαίσιο ενός σύγχρονου κράτους σε φάση διοικητικής αναδιοργάνωσης και μιας συγκεντρωτικής πολιτικής, εν μέσω πολιτικών αναταραχών και πολεμικών συγκρούσεων.
Η κοινοτική αυτοδιοικούμενη εκπαιδευτική δραστηριότητα στη Βέροια εντάσσεται στην έσχατη περίοδο μιας προκαπιταλιστικής μορφής οργάνωσης της κοινωνίας, όπου η κοινωνική μέριμνα είχε αποσπασματικό χαρακτήρα, το κράτος αδυνατούσε να ελέγξει όλους τους τομείς, η επίδραση της θρησκείας ήταν σημαντική και οι οικονομικές ανάγκες καλύπτονταν ανάλογα με τα έσοδα ή τα όποια προνόμια, από την τοπική κοινότητα, την τοπική εκκλησία, τα μοναστήρια, τις συντεχνίες και την εθελοντική προσφορά των ανώτερων τάξεων. Στην προκειμένη αστική περιοχή έχει γίνει ένας μερικός εκσυγχρονισμός, μέσα σε μια χαλαρή έως υπό διάλυση οθωμανική διοίκηση, στα πλαίσια μεταρρυθμίσεων δυτικού τύπου όπως φαίνεται από το χώρο της αγοράς και των ιδιοκτησιακών σχέσεων.
Το πέρασμα στα πρώτα έτη της κρατικής παρέμβασης, ανήκει χρονικά στο στάδιο της αρχικής διεύρυνσης της κοινωνικής λειτουργίας του κράτους και της αποσπασματικής ανάπτυξης κρατικών θεσμών και λειτουργιών, μεταξύ αυτών και της εκπαίδευσης. Είναι το διάστημα κατά το οποίο ο εκδημοκρατισμός της κοινωνίας έγινε παράλληλα με την γενίκευση της δημόσιας εκπαίδευσης. Στην προκειμένη περίπτωση αυτή η διαδικασία διεύρυνσης της λειτουργίας του κράτους είχε διαμορφωθεί ήδη στο «παλαιό» ελληνικό κράτος, ενώ στις «νέες χώρες» πραγματοποιήθηκε μια σταδιακή πορεία ενσωμάτωσης με την επιβολή συγκεντρωτικών πρακτικών και παράλληλη εξάλειψη των κοινοτικών θεσμών.
Το από την κοινότητα στο κράτος εμπεριέχει το στοιχείο της σύγκρισης στο χρόνο, διαγράφοντας τις αδράνειες ή τις επιταχύνσεις της διοικητικής μετάβασης από το κοινοτικό καθεστώς στον κρατικό μηχανισμό. Ο αναγνώστης ή ο ερευνητής μπορεί να επεξεργασθεί με πολλούς τρόπους, τον πλούτο των αποφάσεων, των δηλώσεων, των προϋπολογισμών, των διοικητικών ρυθμίσεων από τα βιβλία των πρακτικών. Από τις περιγραφές των συνεδριάσεων, ανιχνεύονται τα γεγονότα, οι πρακτικές, οι ειδικές συνθήκες, οι κανονισμοί λειτουργίας, ο τρόπος σύνταξης, η κατάταξη προτεραιότητας των θεμάτων, η χριστιανική πίστη που διαπερνά τις αποφάσεις. Αυτή η άμεση πηγή των πρακτικών, έχει αποφάσεις και αποφάνσεις που συνδέονται με το πνεύμα της εποχής και φυσικά με το θεσμικό πλαίσιο της κοινότητας ή του κράτους μετέπειτα. Καταγράφει τα πρόσωπα-μέλη της Σχολικής Εφορείας αποτυπώνει τον ψυχισμό, τις αντιλήψεις και την επιχειρηματολογία τους, τα οποία είναι συμβατά με το κοινωνικό κλίμα και σπάνια αποκομμένα από την ορθόδοξη ηθική και το εθνικό φρόνημα, αφού η κοινότητα ή το κράτος είχαν ως αφετηρία τους την προάσπιση της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας.
………………………………………………………………………………………………………………………………….
Ο Δημήτρης Πυρινός, είναι Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου στη Βέροια. Είναι Διδάκτωρ Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει διατελέσει Δημοτικός Σύμβουλος του Δ. Βέροιας, ως Αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και Πρόεδρος του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου. Υπηρέτησε για δύο έτη ως Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας. Είναι σήμερα Γραμματέας της Εταιρίας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου