Το ιστορικό της αναγνώρισης της Νάουσας ως «ΗΡΩΪΚΗΣ» Tου Τάσου Καραμπατζού

Ο «Δήμος Νάουσας» συστάθηκε επίσημα με αυτή την ονομασία, στα τέλη του 1912. Δηλαδή αμέσως μετά την απελευθέρωση της Νάουσας από τους Οθωμανούς (17-10-1912). Μέχρι τότε, υπήρχε μεν διοικητική οργάνωση Δήμου, εκλέγονταν δήμαρχος, αλλά πάντα υπήρχε ο «εκλεκτός» Τοποτηρητής του εκάστοτε Τούρκου Σουλτάνου. Άρα μέχρι και το 1912, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για «Αυτοδιοίκηση» και φυσικά εν μέσω Τουρκοκρατίας, ποιος τολμούσε να θέσει ….
θέμα «Ηρωϊκότητας» της πόλης για την επανάστασή της το 1822;
Η Νάουσα, ήταν μια εύρωστη οικονομικά και ανθηρή πόλη με πλούσια αγροτική παραγωγή (κυρίως αμπελουργία), μικρές οικοτεχνίες, υφαντουργία, σηροτροφία, μύλους κλπ. αλλά απολάμβανε προνομίων από τους Οθωμανούς, γιατί ήταν η αγαπημένη πόλη της Βαλιντέ Σουλτάνας. Ο Γάλλος Πουκεβίλ, ιστοριογράφος και περιηγητής τότε της περιοχής, είχε αποκαλέσει τη Νάουσα «Ελευθέρα μητρόπολη των Χριστιανών της εντεύθεν του Αξιού Μακεδονίας». Οι Ναουσαίοι όμως, φύση ελεύθεροι και αγωνιστές, ακόμη και προνομιούχοι, δεν υπέκυπταν στον κατακτητή και είχαν επαναστατήσει πολλές φορές (ήδη από το 1705). Όλο αυτό βέβαια, δεν άρεζε του Αλή Πασά των Ιωαννίνων ο οποίος αποπειράθηκε να χτυπήσει τη Νάουσα πολλές φορές. Το 1795 οι Ναουσαίοι είχαν ξεσηκωθεί και πάλι κι ο Αλή Πασάς προσπαθούσε να πολιορκήσει την πόλη τρεις φορές. Η αντίσταση που έβρισκε συνέχεια τον δυσκόλευε αφάνταστα, ενώ έφτασε σε σημείο να πει κάποια στιγμή: «Τα Γιάννενα με γέρασαν, η Νάουσα θα με ξεκάνει».
Στις 19 Φλεβάρη του 1822 η Νάουσα ξεσηκώθηκε και πάλι κατά των Τούρκων κατακτητών. Ο αγώνας για ανεξαρτησία και ελευθερία κράτησε σχεδόν δύο μήνες. Έως ότου στις 22 Απρίλη 1822, φτάσαμε στο Ολοκαύτωμα της Νάουσας και όλα είναι γνωστά. Οι 13 Ηρωϊδες προτίμησαν τη θυσία από την ατίμωση βρίσκοντας φριχτό θάνατο στα νερά της Αράπιτσας, ενώ λίγες μέρες μετά, στο πάρκο της πόλης οι Τούρκοι κατέσφαξαν άλλους 1.241. Ολόκληρη η πόλη πυρπολήθηκε και καταστράφηκε στην κυριολεξία. Για το Ολοκαύτωμά της αυτό («Χαλασμό» το λέμε στη Νάουσα), η πόλη μας αναγνωρίστηκε ως "ΗΡΩΪΚΗ". Και είναι η μόνη πόλη στην Ελλάδα που φέρει αυτόν τον ιδιαίτερα τιμητικό τίτλο. Διακρίνεται δε από την πόλη του Μεσολογγίου, η οποία ακολούθησε την επανάσταση λίγα χρόνια μετά τη Νάουσα (1826) και αναγνωρίσθηκε ως «Ιερή». Οι δύο πόλεις έχουμε αδελφοποιηθεί το 2009.
Ο Ρώσος φιλέλληνας Ιωάννης Πετρώφ, προλογίζοντας το κείμενο που συνέταξε για το Ολοκαύτωμα της Νάουσας, χρησιμοποιεί έναν πολύ ωραίο στίχο του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού: «Όμορφη πλούσια κι άπαρτη και σεβαστή κι αγία». Και συνεχίζει: «…. Άφταστες σελίδες ηρωϊσμού έγραψε η Μακεδονία με κέντρο τη Νάουσα. Η ιστορία, η επανάσταση και το ένδοξο Ολοκαύτωμα της ωραίας και υπερήφανης αυτής Μακεδονικής πόλης, παρουσιάζεται σαν περίληψη όλης της Ελληνικής Ιστορίας στα ηρωϊκότερά της φανερώματα και αποτελεί ύλη τραγωδίας και έπους…..». Απλά, η μεγάλη συμβολή της Νάουσας στον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης κατά των Οθωμανών, δεν έγινε ευρέως γνωστή όσο θα έπρεπε, διότι δεν ευτύχισε να υμνηθεί από έναν Βίκτωρα Ουγκώ ή έναν Διονύσιο Σολωμό, έναν Κωστή Παλαμά ή έναν Λόρδο Βύρωνα, όπως π.χ. η Χίος και το Μεσολόγγι.
Παρά λοιπόν την τεράστια συμβολή της και τη Θυσία υπέρ του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα κατά των Οθωμανών, η Νάουσα συνεχίζει και παραμένει στην Ελληνική ιστορία, ως μια απλή και μη αναγνωρίσιμη πόλη –δήμος. Έως ότου:
1. Το έτος 1955 επί δημαρχίας Αλέκου Χωνού και σε συνεργασία με τον τότε Ναουσαίο Βουλευτή Κων/νο Χ’’Γρηγοριάδη, ψηφίστηκε σχετικό Βασιλικό Διάταγμα «Περί ανακηρύξεως της Ναούσης ως Ηρωϊκής πόλεως και εορτασμού της επετείου της εν έτει 1822 επαναστάσεως και του Ολοκαυτώματος αυτής». Το Διάταγμα αυτό δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Τεύχος Α’ με αριθμό 240/3-9-1955). Και πάλι όμως, η επίσημη ονομασία με την οποία αναγράφεται στα κρατικά έγγραφα-αποφάσεις-νόμους κλπ. συνεχίζει να είναι η φράση: «Δήμος Νάουσας».
2. Το 1997 ψηφίζεται ο νόμος 2539/97 (ΦΕΚ Α’ 244/97)-«Πρόγραμμα Καποδίστριας», όπου ο «Δήμος Νάουσας» περιλαμβάνει πλέον και τις πρώην Κοινότητες Αρκοχωρίου, Γιαννακοχωρίου, Ροδοχωρίου και Στενημάχου. Η ονομασία παραμένει η ίδια.
3. Το 2010 ψηφίζεται ο νόμος 3852/10 (ΦΕΚ Α’ 87/7-6-2010)-«Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπου στο άρθρο 1, περίπτωση 16Α 3, ο «Δήμος Νάουσας» συνενώνεται πλέον και με τους πρώην Δήμους Ανθεμίων και Ειρηνούπολης. Η ονομασία του συνεχίζει και παραμένει όπως πάντα: «Δήμος Νάουσας». Το θέμα γίνεται άμεσα αντιληπτό από τη διοίκησή μας και με τεκμηριωμένο πλέον αίτημα προς το Υπουργείο Εσωτερικών (Γεν. Γραμματέας ο κ. Δ. Στεφάνου), γίνεται η απαραίτητη «διόρθωση» και αποκαθίσταται η πλήρης ονομασία. Οπότε:
4. Με το νόμο 3979/2011 (ΦΕΚ Α’ 138/16-6-2011) με το άρθρο 44§3 ορίζεται οτι: «Στην περίπτωση 16Α, 3 της § 2 του άρθρου 1 του Ν.3852/2010 οι λέξεις «Δήμος Νάουσας» αντικαθίστανται από τις λέξεις «Δήμος Ηρωϊκής Πόλεως Νάουσας».
Αυτά για την αποκατάσταση της … ιστορικής μνήμης.

Ηρωϊκή Πόλη της Νάουσας: 26 Απρίλη 2020
Αναστάσιος Κων. Καραμπατζός –πρώην δήμαρχος