Διαβάζω για τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στη Νάουσα με τους χώρους στάθμευσης μετά την ανάπλαση και θέλω να μοιραστώ κάποιες σκέψεις από την εμπειρία μου από συνεργασίες με δήμους στο εξωτερικό. Οι προτεινόμενες λύσεις μπορούν να λειτουργήσουν συνδυαστικά και σίγουρα χρειάζονται τεχνικές μελέτες για την εφαρμογή τους.
Το πρόβλημα που προσπαθούμε να λύσουμε δεν είναι πολλές φορές το προφανές, άρα και η προφανής λύση δεν είναι και η ιδανική. Πρέπει να εμβαθύνουμε για να βρούμε τη ρίζα του ευρύτερου προβλήματος και να δούμε τη μεγάλη εικόνα.
Ανέκαθεν υπήρχε θέμα στάθμευσης στο κέντρο, διπλοπαρκαρίσματα, στάθμευση σε ράμπες αναπήρων, πάνω στα πεζοδρόμια, κλπ. Χρειάζεται 15 λεπτά να βρει κάποιος να παρκάρει στο κέντρο της πόλης όταν παίρνει τον ίδιο χρόνο να το διανύσει περπατώντας από άκρη σε άκρη.
Είναι η κατασκευή πάρκινγκ η λύση;
Η πιο συχνή και αυθόρμητη πρόταση που ακούγεται είναι η κατασκευή ενός μεγάλου χώρου στάθμευσης στο κέντρο. Να το δούμε όμως λίγο πιο ρεαλιστικά:
· Το κόστος κατασκευής ενός υπόγειου ή πολυώροφου πάρκινγκ ανέρχεται σε επταψήφια ποσά.
· Ο χρόνος υλοποίησης ξεπερνά τα 2 έτη, με συνεχή εργοτάξια στο πιο ευαίσθητο σημείο της πόλης.
· Η εμπορική και κοινωνική ζωή του κέντρου θα δεχθεί σοβαρό πλήγμα κατά την περίοδο κατασκευής.
· Η απόσβεση μιας τέτοιας επένδυσης σπάνια γίνεται σε λιγότερο από 15 χρόνια.
· Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα (δομικά υλικά, ενέργεια, όχληση) έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της ανάπλασης και τη σύγχρονη περιβαλλοντική ευαισθησία των συμπολιτών μας.
Το βασικό ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι «πώς αναπληρώνουμε τις χαμένες θέσεις», αλλά αν αυτή η λύση προσφέρει την καλύτερη σχέση κόστους–οφέλους για την πόλη.
Το πραγματικό πρόβλημα: η πρόσβαση στο κέντρο
Αν εξετάσουμε ποιοι χρησιμοποιούν τις θέσεις στάθμευσης στο κέντρο, μπορούμε να διακρίνουμε πέντε βασικές κατηγορίες:
1. Κάτοικοι / ένοικοι του κέντρου
2. Καταναλωτές (επισκέψεις 2–3 ωρών, κυρίως πρωινές)
3. Εργαζόμενοι (6+ ώρες ημερησίως)
4. Κοινωνική δραστηριότητα / έξοδος (3–4 ώρες, όλες τις ώρες της ημέρας)
5. Επισκέπτες εκτός Νάουσας
Το ζητούμενο δεν είναι όλοι οι παραπάνω να παρκάρουν στο κέντρο, αλλά να μπορούν να φτάνουν στο κέντρο εύκολα, γρήγορα και με αξιοπρέπεια, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Προτάσεις για μια ολοκληρωμένη λύση
Οι λύσεις οφείλουν να ενταχθούν σε μια συνολική μελέτη βιώσιμης αστικής κινητικότητας, η οποία θα πρέπει να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα δεν είναι εύκολες, αλλά γίνονται αποδεκτές όταν είναι δίκαιες, κατανοητές και λειτουργικές.
1. Ηλεκτρικά mini-bus για την πόλη
Για τις κατηγορίες καταναλωτών, εργαζομένων και κοινωνικής δραστηριότητας:
· Προμήθεια 6 ηλεκτρικών mini-bus χωρητικότητας 20+ ατόμων.
· Κυκλικές, προκαθορισμένες διαδρομές που καλύπτουν όλη την πόλη, με υψηλή συχνότητα, πχ 15 λεπτών αναμονής ανά στάση.
· Ευέλικτη συχνότητα δρομολογίων, ανάλογα με την ώρα και την κίνηση.
· Σχεδιασμός διαδρομών με αλγόριθμο, με στόχο ο μέγιστος χρόνος στο περπάτημα να μην ξεπερνά τα 3–5 λεπτά.
· Συμβολικό ή μηδενικό εισιτήριο.
· Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (οδηγοί, τεχνική υποστήριξη). Εργασία σε 10-20 οικογένειες της πόλης.
· Σταθμοί φόρτισης που μπορούν να αξιοποιηθούν και από ιδιώτες, με έσοδα για τον Δήμο.
· Εφαρμογή κινητών που σε πραγματικό χρόνο φαίνεται ο χρόνος αναμονής και η διαδρομή των οχημάτων.
Τα οφέλη περιλαμβάνουν καθαρότερη ατμόσφαιρα, λιγότερο θόρυβο και ουσιαστική αποσυμφόρηση του κέντρου.
2. Park & Ride για επισκέπτες
Για την κατηγορία των επισκεπτών εκτός πόλης:
· Δημιουργία περιμετρικών χώρων στάθμευσης με χαμηλό ή μηδενικό κόστος.
· Άμεση σύνδεση με το κέντρο μέσω των ηλεκτρικών mini-bus ή αστικών λεωφορείων.
· Ενίσχυση των δρομολογίων σε περιόδους αυξημένης επισκεψιμότητας (π.χ. Απόκριες).
Έτσι, ο επισκέπτης έχει εύκολη πρόσβαση στο κέντρο χωρίς άγχος στάθμευσης, γεγονός που ενισχύει την τοπική αγορά και προσελκύει κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.
3. Ειδικές ρυθμίσεις για κατοίκους, φορτοεκφορτώσεις και ΑμεΑ
Για τους μόνιμους κατοίκους του κέντρου απαιτείται ξεχωριστή, λεπτομερής ρύθμιση, με:
· Ειδικές άδειες στάθμευσης.
· Πρόβλεψη για ΑμεΑ.
· Ρυθμίσεις φορτοεκφόρτωσης εμπορικών καταστημάτων σε συγκεκριμένα ωράρια.
Τι κερδίζει η πόλη
Με μια τέτοια προσέγγιση:
· Λύνεται όχι μόνο το ζήτημα του πάρκινγκ, αλλά κυρίως της πρόσβασης στο κέντρο.
· Βελτιώνεται ουσιαστικά η καθημερινότητα κατοίκων, εργαζομένων και επισκεπτών.
· Ενισχύεται η ασφάλεια (π.χ. νυχτερινή έξοδος χωρίς χρήση ΙΧ).
· Προστατεύεται το περιβάλλον και μειώνεται η ηχορύπανση.
Ναι αλλά…..:
1. «Όλα αυτά είναι ωραία στη θεωρία, αλλά στην πράξη ο κόσμος θέλει να παρκάρει κοντά. Δεν θα αφήσει το αυτοκίνητό του μακριά για να μπει σε λεωφορείο.»
Η αντίδραση αυτή είναι απολύτως κατανοητή και ανθρώπινη. Όλοι έχουμε μάθει να κινούμαστε με βάση τη συνήθεια και τη βολή μας. Ωστόσο, η εμπειρία από πόλεις αντίστοιχου μεγέθους δείχνει ότι η αποδοχή τέτοιων λύσεων δεν έρχεται από την επιβολή, αλλά από τη λειτουργικότητα.
Όταν η πρόσβαση στο κέντρο είναι γρήγορη, συχνή και αξιόπιστη, όταν η αναμονή δεν ξεπερνά λίγα λεπτά και το κόστος είναι μηδενικό ή συμβολικό, τότε ο πολίτης επιλέγει τη λύση που του εξοικονομεί χρόνο και άγχος. Σήμερα, πολλοί οδηγοί σπαταλούν 15–20 λεπτά αναζητώντας θέση στάθμευσης στο κέντρο. Το πραγματικό ερώτημα είναι:
είναι προτιμότερο να περπατήσουμε 3 λεπτά ή να ψάχνουμε για πάρκινγκ επί μισή ώρα;
2. «Τα mini-bus και τα park & ride θα κοστίσουν πολλά χρήματα στον Δήμο. Ποιος θα τα πληρώσει όλα αυτά;»
Το κόστος είναι εύλογη ανησυχία, ειδικά σε μια εποχή που οι πολίτες είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε μεγάλες δημοτικές δαπάνες. Ωστόσο, οι προτεινόμενες λύσεις έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με την κατασκευή ενός κεντρικού πάρκινγκ.
Η προμήθεια ηλεκτρικών mini-bus, η δημιουργία περιφερειακών χώρων στάθμευσης και οι σταθμοί φόρτισης μπορούν να χρηματοδοτηθούν σε μεγάλο βαθμό από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα βιώσιμης κινητικότητας. Παράλληλα, μέρος του λειτουργικού κόστους μπορεί να καλυφθεί από έσοδα (π.χ. φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων), ενώ δημιουργούνται και νέες θέσεις εργασίας στην πόλη.
Σε αντίθεση με μια βαριά κατασκευή που δεσμεύει τον Δήμο για δεκαετίες, οι λύσεις αυτές είναι ευέλικτες, κλιμακούμενες και αναστρέψιμες, αν χρειαστεί να προσαρμοστούν.
3. «Και οι κάτοικοι του κέντρου; Πάλι εμείς θα την πληρώσουμε και δεν θα βρίσκουμε ούτε θέση έξω από το σπίτι μας.»
Η ανησυχία των κατοίκων του κέντρου είναι ίσως η πιο σοβαρή και δικαιολογημένη. Καμία λύση δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτυχημένη αν δεν λαμβάνει υπόψη την καθημερινότητα αυτών που ζουν μόνιμα στο κέντρο της πόλης.
Για τον λόγο αυτό, οι κάτοικοι αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία και απαιτούν ειδική ρύθμιση, με στοχευμένες άδειες στάθμευσης, πρόβλεψη για επισκέπτες κατοίκων, ειδικές θέσεις για ΑμεΑ και σαφή ωράρια φορτοεκφορτώσεων. Η αποσυμφόρηση του κέντρου από εργαζόμενους και επισκέπτες, μέσω των προτεινόμενων μέτρων, έχει ως αποτέλεσμα να απελευθερώνονται θέσεις που σήμερα καταλαμβάνονται όλη την ημέρα.
Με απλά λόγια, το σύστημα δεν αφαιρεί θέσεις από τους κατοίκους — αντιθέτως, τους επιστρέφει χώρο και ποιότητα ζωής.
Πρόκειται για λύσεις που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις αντίστοιχου μεγέθους. Η Νάουσα μπορεί —και αξίζει— να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, με σχέδιο, διάλογο και ρεαλισμό.
Καλή Χρονιά με υγεία σε όλους
Κώστας Κουλτζής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου