Το Μοναστήρι της Υπαπαντής.( Η Έξω Υπαπαντή). Μέρος ΙΖ΄ τελευταίο. Γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης

Η εικόνα της Υπαπαντής, χωρίς σε καμιά περίπτωση να χωράει αμφισβήτηση για το σχετικώς πρόσφατο γεγονός ότι βρέθηκε στα ερείπια του παλαιού ναού, έχει τη δική της ιστορία. Εκτεθειμένη για έναν αιώνα στα χαλάσματα, κάτω από ακραίες καιρικές συνθήκες δεν μπορεί παρά να είχε υποστεί μεγάλη φθορά. Διατηρήθηκε η ίδια ή αντικαταστάθηκε θα μας το πει η ίδια η εικόνα. Είναι, με τα σύγχρονα μέσα, δυνατό. Το βέβαιο είναι ότι η σημερινή ζωγραφιά είναι προϊόν σύγχρονου εργαστηρίου, της
εποχής που η θεια Νούλα είναι στην Υπαπαντή. Αυτό δεν το κρύβει η θεια Νούλα.
     Στην εικόνα υπάρχουν οι εξής επιγραφές:
α) "Η υπαπαντή του Χριστού". Η επιγραφή βρίσκεται στο επάνω τόξο, στο κέντρο της εικόνας και είναι γραμμένη με γράμματα μικρά, με επιμελημένη γραφή σειράς και με ορθογραφικό λάθος στον τόνο της λέξης "Υπαπαντή".
β) Η δεύτερη επιγραφή βρίσκεται στο κάτω μέρος της εικόνας και έχει ως εξής:
"Διά Δαπάνης Δεσποινίδων των εργ[........]". Τα τελευταία γράμματα καλύπτονται από ασημένιο επίθημα. Πιθανό να είναι "των εργοστασίων".
γ) Κάτω από τη δεύτερη επιγραφή υπάρχει τρίτη, που δεν αφήνει καμιά αμφιβολία, ότι η εικόνα, ζωγραφίστηκε ή επιζωγραφίστηκε στα χρόνια της θεια Νούλας και με δική της πρωτοβουλία από Ναουσαίο αγιογράφο που ευγενικά αποσιωπά το όνομά του. Η επιγραφή έχει ως εξής: "αίτια Ευγενή [.. ου]". Τα δύο γράμματα που λείπουν πιθανότατα είναι "Ρ" και "ά". Αίτια της αγιογράφησης λοιπόν είναι η θεια Νούλα.
     Εκτός από τις επιγραφές υπάρχουν τέσσερα ασημένια επιθέματα στα τέσσερα άκρα της εικόνας. Τα επάνω εικονίζουν την  μητέρα του Θεού ως πλατυτέρα με δεξιά και αριστερά της τα "ΜΡ" "Θ.".  Στην αγκαλιά της Παναγίας αποτυπώνεται νέος ο Χριστός ως παντοκράτωρ. Τα κάτω είναι εξαπτέρυγα. Είναι πρόσθετα στην εικόνα ή είναι της αρχικής εικόνας, αφαιρέθηκαν για την επιζωγράφισή της και επανατοποθετήθηκαν στη θέση τους δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Η  κάλυψη του τέλους της δεύτερης επιγραφής επιβεβαιώνει το ότι είναι επιθήματα στην εικόνα.
     Σχετικά με τις εικόνες θα πρέπει εδώ να πούμε ότι υπόκεινται στη φθορά και στο ξύλο και στις βαφές. Υπάρχει βέβαια πάντοτε η φροντίδα της αποκατάστασης των παλαιών εικόνων με τεχνικές συντήρησης από ειδικούς συντηρητές αγιογράφους και συντηρούνται πολλά κειμήλια και φυλάσσονται με πολλή προσοχή και διατηρούνται σε συνθήκες ειδικές κατά περίπτωση σε εκκλησίες ή στα μουσεία.
      Όπου η φθορά στις βαφές της εικόνας είναι μεγάλη αλλά το ξύλο είναι γερό, έχουμε επιζωγράφιση. Αν η εικόνα είναι κειμήλιο, αλλά η φθορά και στο ξύλο πολύ μεγάλη, η εικόνα κατακαίεται. Και θα θυμηθώ αυτό που άκουσα ως φοιτητής σε αίθουσα διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο, ότι στην περίπτωση της καύσης, αυτή πρέπει να γίνεται με πολύ σεβασμό. Το Πατριαρχείο π.χ. καίει τις παλιές εντελώς φθαρμένες εικόνες - κειμήλια στην τελετή παρασκευής του αγίου Μύρου.
     Στην περίπτωση της εικόνας της Υπαπαντής η θεια Νούλα ούτε επιστήμων συντηρητής ήταν, ούτε είχε γνώση του τι έπρεπε να κάνει. Ήταν λάθος της η επιζωγράφιση; Αν αναφερθώ σε λάθη που έγιναν από επιστήμονες συντηρητές, αν πω συγκεκριμένα πού, πώς και πότε εξαφανίστηκαν εικόνες, ας πούμε, τύπου "Φαγιούμ" ή τι μεγάλο λάθος διέπραξαν οι Άγγλοι συντηρητές στα μάρμαρα του Παρθενώνα και πόσο τα έβλαψαν, δεν θα με πιστέψετε.
      Προς τη θεια Νούλα και τις δεσποινίδες των εργοστασίων είμαστε ευγνώμονες, γιατί με την ανιδιοτελή φροντίδα και δαπάνη τους κράτησαν γερούς τους κρίκους τις παράδοσης και ενεργό την Πίστη τόσων πολιτών της Νάουσας που αγαπούν το μοναστήρι, προσκυνούν την Παναγιά την "Υπαπαντούλα" και αναπέμπουν εκεί ψηλά ευχές και δεήσεις και δέχονται τη Χάρη τη