Απόπειρα αποδόμησης της ιστορικής μνήμης και παράδοσης για το Μοναστήρι της Υπαπαντής. (Μέρος ΙΣΤ΄). Γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης

Πλησιάζουμε τα ιστορικά γεγονότα με σεβασμό ως ερευνητές και με τον φόβο του λάθους στα συμπεράσματά μας. Και όταν κατά το κοινώς λεγόμενο την πατάμε, τότε αναιρούμε, αλλά το λάθος περπάτησε. Και αυτό, αν γίνεται μια φορά, δύο έστω, να το πάρει το ποτάμι, όταν όμως γίνεται κατ' εξακολούθηση, τότε αυτοαναιρείται ο ερευνητής. Αναφέρομαι σε άρθρο φίλου ερευνητή.
Γιατί η αμφισβήτηση του ονείρου της θεια Νούλας; Δεν βλέπει ο φίλος ερευνητής όνειρα; Δεν γνωρίζει τα φευγαλέα και τα εναργή; Τα ποικίλα και τα προφητικά; Δεν έχει διαβάσει ότι ασχολήθηκαν με την φύση των ονείρων οι μεγαλύτεροι σοφοί από χιλιάδες χρόνια πριν, Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι αλλά
και οι μεγάλοι σοφοί της Ελλάδας Πλάτων, Αριστοτέλης κ.ά. Χαρακτηριστική είναι η θέση των αρχαίων ότι "στον ύπνο η ψυχή δείχνει καλύτερα τη θεϊκή της φύση και τότε μπορεί να προβλέπει κάτι από το μέλλον. Διότι τότε καθώς φαίνεται είναι εντελώς ελεύθερη".
Είναι ιερωμένος ο ερευνητής στον οποίο αναφέρομαι. Δεν έχει διαβάσει για τα θεόσταλτα όνειρα της Γραφής: Δεν έχει διαβάσει Πατέρες, δεν έχει διαβάσει Χρυσόστομο; Τα όνειρα είναι φαινόμενο πανανθρώπινο. Και η σύγχρονη επιστήμη τα ψάχνει τα κατηγοριοποιεί και προσπαθεί μέσα από τα όργανα και τη λειτουργία των να τα ερμηνεύσει. Όλοι μπορούν να ονειρεύονται. Στη Νάουσα απαγορεύεται να ονειρευόμαστε; Η θεια Νούλα δεν είδε όνειρο;
Η φυγή στην Αίγυπτο της Αγίας οικογένειας δεν πραγματοποιήθηκε μετά από όνειρο; "Εγερθείς  παράλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού και φεύγε εις Αίγυπτον" (Ματθ.2. 13). Εκείνα τα χρόνια να φύγεις από την Παλαιστίνη και να πας στην Αίγυπτο, ούτε που το βάζει ο νους του ανθρώπου. Και γιατί ανέβηκε η θεια Νούλα στην Υπαπαντή, εκείνον τον ανήφορο, σε κείνη την ερημιά, εκείνο τον καιρό, γιατί έτσι της κάπνισε; Θυσίασε 24 χρόνια εκεί πάνω. Όλα είναι ψέμα ή για περγέλιο; Το ράσο επιβάλλει πρόσθετη σοβαρότητα στον ερευνητή, και να μας τραβάτε εσείς, πάτερ, το αυτί πρέπει, και όχι εμείς το δικό σας αυτί.
Δεν ταξιδεύω πλέον, αλλά θα ήθελα να είμαι μαζί με τους εκδρομείς στην πρόσφατη εκδρομή της Μητρόπολης στην Πόλη. Να δω αυτά που είδαν, όπως έμαθα, οι εκδρομείς, και να αναπολήσω, να ονειρευτώ. Γιατί ονειρευόμαστε και ξύπνιοι. Εκεί υπάρχει μια μεγάλη ιστορία με την εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης. Γνωρίζω καλώς την προέλευση και την ιστορία της. Συμβαίνουν αυτά στην πραγματικότητα και αποδεικνύεται και εκ του αποτελέσματος ότι δεν είναι "κατασκευές και επινοήσεις υποτιθέμενων πηγών τεκμηρίωσης". Εκεί και εδώ μίλησε η ψυχή απλών ανθρώπων. Σε αυτή την ψυχή ποιος έχει δικαίωμα να βάλει φίμωτρο;
Αλλά το κακό δεν σταματάει εδώ. Αμφισβητείται και η ανασκαφή, και η εύρεση της εικόνας. Δεν γνωρίζει ο ερευνητής το λαό της Νάουσας. Δεν γνωρίζει ότι η εύρεση της εικόνας είναι γεγονός παγκοίνως γνωστό και δεν είναι "παραδόσεις και λαϊκές δοξασίες", στις οποίες στηρίχθηκε ο Μητροπολίτης και "επιχείρησε να καταγράψει το ιστορικό της "υποτιθέμενης" ανεύρεσης της εικόνας, αξιοποιώντας "(καλοπροαίρετα ασφαλώς)" τα στοιχεία που του μεταδόθηκαν " εν είδη προφορικών μαρτυριών". Και η ειρωνεία: "ύστερα από κάποιο όνειρο... φέρεται ότι εντοπίστηκε, η εικόνα, σε βάθος δύο μέτρων".
Ήθελα να ρωτήσω τον ερευνητή τι έχει με τη Νάουσα; Όταν παρουσιάστηκε στο δημοτικό θέατρο το βιβλίο "Η μάχη της Χοντροσούγκλας", κοινή προσπάθεια ανάδειξης της ιστορικής εκείνης μάχης του Μακεδονικού αγώνα των ερευνητών Αποστόλου - Βαλσαμίδη, ο παρών κ. Βουδούρης (λαϊκός τότε) θρασύτατα υποστήριξε ότι δεν ήταν η Νάουσα κέντρο του Μακεδονικού αγώνα, αλλά η Βέροια. Μιλάει απαξιωτικά για τη Νάουσα, "εκεί όλο μαλώνουν μεταξύ τους", και τώρα επιχειρεί να αποδομήσει την παράδοσή της με όσα παραπάνω εκτέθηκαν.
Θέλω να βρω ένα ελαφρυντικό εξ αγάπης. Είναι νέος ερευνητής και έχει μέλλον. Στάθηκα πολλές φορές σε αυτά που ερευνά και τον έχω ευχαριστήσει και δημόσια για την παροχή πληροφοριών. Στην προκειμένη περίπτωση δεν βρίσκω ελαφρυντικό. Διότι και εκεί που φαίνεται ότι έχει δίκαιο είναι άδικος, γιατί δεν βαθαίνει την έρευνα, αφήνει στο περιθώριο αρχές και γνώσεις της επιστήμης που έχουν σχέση με την έρευνα και την αξιολόγηση των εικόνων και κρίνει αυθαίρετα και επιπόλαια.